Di tích Đồn Bắc Hà. (Ảnh tư liệu) |
Đồn Bắc Hà là một công trình đồn trú quân sự có quy mô lớn trong hệ thống đồn trú của thực dân Pháp trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Các công trình trong Đồn Bắc Hà được bố trí, sắp xếp theo hình xoáy ốc từ thấp lên cao, với lớp tường rào bằng dây thép gai bên ngoài cùng, tiếp đến là lớp tường thành bảo vệ, bao quanh đồn có nhiều chòi canh gác cùng lối ra vào. Bên trong đồn có nhiều kiến trúc với chức năng khác nhau, hình thành nên hệ thống khép kín nhằm phục vụ quân Pháp khi chiếm đóng tại Bắc Hà.
Trong suốt quá trình xâm chiếm thực địa tại Bắc Hà, thực dân Pháp đã sử dụng công trình quân sự này làm trung tâm hành chính để điều hành toàn bộ hoạt động chính trị, quân sự của cả vùng, đồng thời làm bàn đạp để đánh chiếm sang Hà Giang. Đến năm 1950, huyện Bắc Hà được giải phóng, chấm dứt chế độ đô hộ của thực dân Pháp, đồng thời xóa bỏ vai trò của Đồn Bắc Hà.
Trải qua thăng trầm của lịch sử, hiện tại, các công trình thuộc di tích Đồn Bắc Hà đã bị phá hủy gần hết, chỉ còn lại một số hạng mục như lô cốt, bể nước 3 ngăn ở trung tâm đỉnh đồi, một đường hầm ở phía Nam di tích và hệ thống kè móng bao quanh đồn. Một số hạng mục chỉ còn lại dấu tích của nền móng như nhà Quan Ba, chuồng ngựa, nhà lính,…
Việc công nhận Đồn Bắc Hà là Di tích lịch sử cấp tỉnh rất có ý nghĩa, không chỉ thu hút đông đảo du khách tới tham quan, khám phá, mà còn được xem là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.