Chưng cất rượu.
Cả xã Nậm Pung có gần 300 hộ dân với xấp xỉ 2.000 nhân khẩu thì dân tộc Dao đỏ chiếm 75% dân số. Hầu hết các hộ Dao đỏ ở đây đều có nghề nấu rượu lâu đời, trong đó nổi tiếng hơn cả là thôn Nậm Pung nằm ở trung tâm xã. Rượu Nậm Pung trước đây được nấu chủ yếu bằng giống thóc của địa phương, hiện nay đồng bào Dao đỏ dùng các loại lúa lai như: LC 70, LC 212, Nhị ưu 838 thay thế.
Anh Lý Díu Lù, người đã có hơn 20 năm làm nghề nấu rượu cho biết: Quá trình chưng cất rượu thóc Nậm Pung không có gì khác biệt lớn so với những loại rượu khác, chỉ có điều được nấu trên bếp lò đắp bằng đất trong gian bếp của đồng bào Dao đỏ tại xã. Cứ 50 kg thóc thì chưng cất được khoảng 20 lít rượu. Rượu nấu ra có nồng độ từ 47 đến 50 độ. Tuy có nồng độ cao, nhưng điều đặc biệt là rượu Nậm Pung có vị êm say, thơm, ngọt, dễ uống chứ không có vị nồng, đắng như rượu thóc ở một số nơi khác. Rượu không gây đau đầu, càng ủ lâu ngày càng thơm ngon hơn…
Theo anh Lý Kin Hin, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Pung, cũng là người sinh ra trong gia đình có nghề nấu rượu truyền thống, sở dĩ rượu thóc Nậm Pung ngon, có hương vị đặc biệt và sánh ngang với rượu thóc San Lùng bởi người Dao đỏ ở Nậm Pung qua hàng trăm năm sinh sống ở đây đã đúc rút ra được những bí quyết riêng trong nghề nấu rượu thóc. Thóc nấu rượu được trồng trên đất Nậm Pung. Men ủ rượu cũng phải là men do đồng bào làm từ nhiều loại thảo dược đặc biệt lấy từ trong rừng. Do Nậm Pung nằm ở độ cao trên 1.000 m so với mặt biển, điều kiện khí hậu trong lành, mát quanh năm với nhiệt độ trung bình khoảng 14 độ C – 16 độ C, biên độ dao động nhiệt trong ngày không lớn, đây là điều kiện lý tưởng để lên men rượu. Nguồn nước nấu rượu được dẫn về từ rừng già Phìn Hồ, Kin Chu Phìn, Tả Lèng… là yếu tố quan trọng mà thiên nhiên ban tặng cho Nậm Pung để nấu rượu mà không phải nơi nào cũng có. Ngoài ra, để rượu có hương vị đặc biệt, thì thóc ủ hay nước nấu rượu đều phải được đựng trong những thùng làm bằng gỗ pơ mu cổ thụ trên núi…
Trước đây, rượu thóc Nậm Pung chỉ để phục vụ cho nhu cầu của các gia đình tại địa phương. Hiện nay, đồng bào Dao đỏ ở Nậm Pung đã phát triển nghề nấu rượu thóc truyền thống này để trở thành hàng hóa, đem lại lợi ích kinh tế cao, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững.
Rượu thóc Nậm Pung, một đặc sản của đồng bào Dao đỏ Bát Xát đang dần chinh phục khách hàng khắp nơi, khẳng định chất lượng và vươn tới trở thành thương hiệu hàng hóa nổi tiếng cả nước./.
