Dấu mốc đầu tiên đánh dấu sự phát triển là lễ kỷ niệm 100 năm du lịch Sa Pa (năm 2003) được tổ chức như một festival du lịch hoành tráng với quy mô cấp quốc gia. Đây cũng là lần đầu tiên Sa Pa đón lượng du khách kỷ lục (10.000 lượt), lần đầu tiên “cháy” phòng nghỉ, thiếu hạ tầng phục vụ khách du lịch. Lễ kỷ niệm 100 năm du lịch Sa Pa chính là sự kiện đặt nền móng cho các sản phẩm du lịch mới, như Lễ hội 4 mùa, Lễ hội trên mây, Canarval du lịch đường phố… làm nên “thương hiệu” du lịch của Lào Cai ngày nay.
 |
| Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà được tổ chức hằng năm thu hút hàng vạn du khách. |
Năm 2005, chương trình hợp tác du lịch “Về cội nguồn” của 3 tỉnh Lào Cai – Yên Bái – Phú Thọ được tổ chức theo sáng kiến của Lào Cai đã trở thành hình mẫu về phát triển du lịch liên vùng. Ngoài việc hấp dẫn du khách, tạo dựng những tuyến, điểm mới, liên kết này đã thu hút được giá trị đầu tư hằng năm vào du lịch của 3 tỉnh lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Nhiều sản phẩm đặc sắc như “Cội nguồn đất Tổ”, “Cội nguồn Tây Bắc”, “Sắc màu vùng cao”… đã hấp dẫn du khách trong và ngoài nước, góp phần tăng trưởng du lịch. Giai đoạn 2005 – 2010, có hơn 20 triệu lượt khách đến 3 tỉnh.
Riêng năm 2010, chuỗi sự kiện thuộc chương trình du lịch “Về cội nguồn” đã thu hút khoảng 2 triệu lượt khách du lịch tới 3 tỉnh, doanh thu du lịch ước đạt hơn 1.000 tỷ đồng. Đây là con số rất ấn tượng với ngành du lịch cả nước thời điểm đó, đặt nền tảng xây dựng và phát triển liên kết du lịch 8 tỉnh Tây Bắc, 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng với nhiều chương trình, tour, tuyến hấp dẫn, giàu bản sắc các dân tộc. Sự kết nối đó còn được nâng lên tầm quốc tế khi Lào Cai là địa phương giữ vai trò cầu nối xây dựng tour du lịch kiểu mẫu “1 tour, 2 quốc gia, 6 điểm đến” trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh (Việt Nam).
Lấy văn hóa làm gốc để tạo ra những sản phẩm du lịch hấp dẫn đã làm nên bản sắc riêng của du lịch Lào Cai trong giai đoạn 2001 – 2010, tạo tiền đề đưa du lịch trở thành khâu đột phá của tỉnh. Giai đoạn này, ngành du lịch tỉnh đã xây dựng và triển khai nhiều đề án bám sát mục tiêu giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa, lấy văn hóa làm động lực, nguồn lực để thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch. Nhờ sự năng động, sáng tạo, Lào Cai đã thành công “biến di sản thành tài sản” và “mỗi cộng đồng, mỗi dân tộc, mỗi vùng có loại đặc sản trở thành hàng hóa”.
Nhiều ngành, nghề thủ công, lễ hội truyền thống được phục dựng và mở rộng về quy mô tổ chức, trở thành sự kiện văn hóa, điểm du lịch quan trọng, như Lễ hội Roóng poọc của người Giáy ở Tả Van (Sa Pa), Lễ hội Xuống đồng của người Tày Bắc Hà, Lễ hội Gầu tào của người Mông ở Pha Long (Mường Khương)… Đặc biệt, Lễ hội đền Thượng được tổ chức vào rằm tháng Giêng hằng năm thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài nước tham dự. Lễ hội đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà đã trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc của huyện Bắc Hà, là điểm đến không thể bỏ qua mỗi mùa hè đối với du khách.
Lào Cai là địa phương tiên phong trong phát triển du lịch cộng đồng và là tỉnh đầu tiên trong cả nước được nhận giải thưởng homestay ASEAN cho nhóm các hộ dân tại xã Tà Chải (Bắc Hà) và xã Tả Van (Sa Pa). Để sản phẩm du lịch cộng đồng không bị trùng lặp với các tỉnh trong khu vực, Lào Cai đã tập trung khai thác mỗi bản làng gắn với nét văn hóa độc đáo của dân tộc, kết hợp với việc xây dựng những sản phẩm trải nghiệm cho du khách. Du lịch cộng đồng được khẳng định là thương hiệu của du lịch Lào Cai khi thu hút hơn 20% lượng khách du lịch tham quan, trải nghiệm. Bản du lịch cộng đồng Cát Cát (Sa Pa) cũng được mệnh danh là ngôi làng đẹp nhất vùng Tây Bắc…
Sẽ rất thiếu sót trong hành trình sáng tạo nên các sản phẩm du lịch đặc trưng của Lào Cai nếu bỏ qua Dự án Cáp treo Fansipan do Tập đoàn Sun Group đầu tư, nắm giữ 2 kỷ lục Guinness, mở ra cơ hội chinh phục “Nóc nhà Đông Dương” cho hàng triệu du khách. Sau khi tuyến cáp treo đi vào hoạt động, liên tiếp những sản phẩm, công trình mới được Sun Group bổ sung, tạo nên khu du lịch Sun World Fansipan Legend với đa dạng trải nghiệm cho du khách. Khu du lịch cũng góp phần tạo sự khởi sắc cho du lịch Sa Pa và Lào Cai, tăng trưởng khách du lịch đến Lào Cai giai đoạn 2015 – 2019 lên tới 144%. Đặc biệt, trong năm 2020, hai đợt kích cầu du lịch do Sun World Fansipan Legend và Hiệp hội Du lịch Sa Pa khởi xướng giúp lượng khách đến Sa Pa tăng 163%.
 |
|
Lễ hội đền Thượng, điểm đến hành trình “Du lịch về cội nguồn”. |
Cũng trong hành trình sáng tạo, Lào Cai còn có những sản phẩm du lịch làm nên thương hiệu, như du lịch tâm linh, du lịch chinh phục đỉnh cao, du lịch thể thao…
Từ chỗ “trắng” về sản phẩm, đến nay ngành du lịch Lào Cai đã có hàng chục sản phẩm du lịch đặc trưng, mang đến những trải nghiệm thú vị cho du khách trong và ngoài nước. Thời gian tới, ngành du lịch Lào Cai tiếp tục tận dụng tiềm năng, thế mạnh để xây dựng hệ thống sản phẩm đặc trưng, khác biệt nhằm tạo ra điểm nhấn về du lịch của vùng Tây Bắc. Trong đó, tập trung phát triển 8 nhóm sản phẩm du lịch (nghỉ dưỡng cao cấp; văn hóa, cộng đồng; sinh thái, nông nghiệp, làng nghề; du lịch thể thao; hội thảo, sự kiện; mua sắm; du lịch thực tế ảo – du lịch thông minh và du lịch biên giới) với mục tiêu đến năm 2030 đưa vào khai thác khoảng 140 sản phẩm du lịch mới.
Với những thành công đã đạt được trong suốt 30 năm từ khi tái lập tỉnh, chắc chắn ngành du lịch Lào Cai sẽ tận dụng tốt cơ hội, nỗ lực, sáng tạo nên những sản phẩm du lịch độc đáo, đem đến trải nghiệm phong phú, thú vị cho du khách, tiếp tục là điểm đến hấp dẫn top đầu trên bản đồ du lịch của Việt Nam.
