Mèn mén – món ăn độc đáo của người Mông. |
Để nấu được mèn mén, trước hết, ngô phải được nhặt kỹ, loại bỏ những hạt sâu, mốc, chỉ lấy những hạt tròn, mẩy, tươi đem phơi khô rồi nghiền thành bột. Ngô nghiền xong, đem về sàng lọc lấy phần bột mịn để nấu thành mèn mén. Bột ngô sau khi được sàng lọc cẩn thận, đem bỏ vào một cái mẹt rửa sạch rồi đổ một ít nước vào trộn đều, vò sao cho bột thấm lượng nước vừa đủ. Nếu nước ít thì mèn mén sẽ không đủ chín, ngược lại, nước nhiều quá thì mèn mén sẽ bị nhão, không ngon. Vì thế, người nấu phải có kinh nghiệm, biết cách trộn bột, đun lửa thì mèn mén mới có đủ hương vị.
Bột sau khi vò cho tơi sẽ được cho vào chõ để đồ. Khi chõ bốc hơi nghi ngút, mèn mén được đổ ra mẹt, đợi nhiệt giảm tới mức ấm, người nấu dùng tay vò tơi bột và đổ một lượng nước như ban đầu vào rồi trộn đều, vò đều để bột thấm nước. Nước phải được đổ nhanh, đều tay để dễ trộn và phải đổ sau khi bột được vò tơi để tránh đóng thành cục. Vì bột đã được đồ một lần nên có thể bóp nhẹ để làm cho bột mềm rồi vun và nén lại như quả núi ủ cho bột thấm đều nước và có độ mềm, sau đó lại vò bột tơi trở lại và đổ vào chõ nóng để đồ lần hai.
Khi chõ bốc hơi nghi ngút như lần đồ trước thì có thể bắc xuống. Mèn mén lúc này sẽ gắn thành một khối. Mèn mén được nấu bởi ngô non thì hạt sẽ nở to hơn, ngọt hơn. Khi trộn 1 lượng mèn mén với cơm sao cho mèn mén đủ dính và phủ hết hạt cơm, bạn sẽ được thưởng thức nhiều hương vị đan xen, vị ngọt, bùi, thơm, dai của mèn mén và độ mềm dẻo của cơm. Mỗi lần ăn mèn mén, người Mông lại tấm tắc khen ngon và bây giờ, họ vẫn thường cố gắng thu xếp thời gian để nấu mèn mén cho gia đình./.